Blaaskanker
Blaaskanker (blaascarcinoom) komt steeds vaker voor in Nederland. Per jaar worden ongeveer 6.000 nieuwe patiënten geregistreerd, van wie een kwart overlijdt aan deze tumor. Bij mannen komt blaaskanker zeker 3 tot 4 keer vaker voor dan bij vrouwen. Wereldwijd staat blaaskanker op de 9de plaats van veelvoorkomende kankers. In de geindustraliseerde landen, waaronder Europa en Noord-Amerika is de incidentie van blaaskanker hoger. Zo staat in de US blaaskanker op de 6de plaats van veelvoorkomende kankers (na borst, long, prostaat, darm en melanoom).
Wat is blaaskanker?
Blaascarcinoom komt doorgaans voor boven het 60e levensjaar en komt vaak aan het licht door bloed in de urine (hematurie). Een of enkele malen bloedplassen zonder pijn wordt vaak onterecht genegeerd. Soms geeft blaaskanker aandrangklachten.
Risicofactoren blaaskanker
- Roken.
- Blootstelling aan bepaalde chemicaliën (aromatische amines) die in de verfindustrie (polycyclic aromatic hydrocarbons, 2-napthylamine, betanapthylamine, aromatic amines, benzidine) of dakdekking worden gebruikt.
- Blootstelling aan arsenicum (in drink- of bodemwater, in het werk, voeding enz.).
- Uitwendige bestraling van darm- of prostaattumoren met cyclophosphamide of ifosfamide.
- Chronische urineweginfecties.
- Een verblijfscatheter.
- Te weinig drinken.
- Een erfelijke component: als 2 of meer eerstegraads familieleden de diagnose blaaskanker hebben gekregen, is er een verhoogd risico op blaaskanker.
- De erfelijke aandoening ‘Lynch-syndroom’ die naar schatting voorkomt bij ca 50.000 mensen in Nederland, geeft een verhoogde kans op bepaalde vormen van kanker vooral dikkedarmkanker en baarmoederkanker, maar ook blaaskanker.
- Langdurig gebruik van pioglitazone (een bloedglucoseverlagend middel).
- Het gebruik van kruidensupplementen die aristolochinezuur bevatten. Aristolochinezuur komt voor in planten van de pijpbloemfamilie en wordt wel aangetroffen in Chinese kruidenmengsels of afslankproducten.
- Een infectie met de parasiet S. haematobium (komt voor in het water) veelvuldig in Afrika en Midden-Oosten.
- Tot slot geldt voor vele kankers, en ook voor blaaskanker: leeftijd. Hoe ouder, hoe meer kans op kanker.
Nb in januari 2020 verscheen een artikel over blaaskanker en chloorbleekloog in kraanwater.
Wees attent op bloed in de urine (hematurie). Het is één van de eerste symptomen van blaaskanker dat helaas vaak wordt aangezien voor een (hardnekkige) blaasontsteking en ook als zodanig wordt behandeld (antibiotica). Vraag een doorverwijzing naar de uroloog. Lees meer in ‘Ik plas bloed’.
Op de polikliniek Urologie kan men in de blaas kijken (cystoscopie). Een diagnose kan gesteld worden door weefsel uit de blaas te onderzoeken. Welke onderzoeken nog meer kunnen volgen, leest u hier.
Blaaskanker bestaat grofweg uit twee verschillende vormen, die een verschillend verloop en een verschillende behandeling hebben.
De meest voorkomende vorm is het oppervlakkige (niet-spierinvasieve) blaascarcinoom, vaak aangeduid als poliep. Dit type bevindt zich aan de oppervlakte van de blaaswandbekleding (het urotheel), en geeft gewoonlijk geen uitzaaiingen.
Een niet-spierinvasieve tumor is onder te verdelen in 3 risicogroepen:
- laag risico
- matig risico
- hoog risico
De behandeling verschilt al naar gelang het risico. Een niet-spierinvasieve, maar agressieve tumor, kan na verloop van tijd doorgroeien in de blaasspier. Bij 50 tot 70% van de patiënten met een niet-spierinvasief blaascarcinoom komt de tumor terug na behandeling. De kans op terugkeer is het grootst in de hoog-risicogroep. Bij 5 tot 10% van de niet-spierinvasieve tumoren is sprake van een (veelal meer agressieve) carcinoma in situ (CIS).
Wilt u weten welke gespecialiseerde ziekenhuizen er zijn op het gebied van blaaskanker? Lees dan: Wat zijn goede ziekenhuizen bij uro-oncologische tumoren?
Meer over de behandelingen bij niet-spierinvasieve en spierinvasieve blaaskanker en blaaskankerstudies treft u op de pagina ‘Blaaskanker: de behandelingen’ en/of ‘Blaaskankerstudies’.