Botcomplicaties bij prostaatkanker

15 juli, 2020

De gevolgen van (de behandeling van) prostaatkanker hebben invloed op het hele lijf en skelet. In dit artikel ligt de focus op de gezondheid van de botten. Te voorziene problemen zijn bijvoorbeeld osteoporose na hormonale therapie. Als een patiënt castratieresistent is, kunnen botcomplicaties ernstige gevolgen hebben voor de kwaliteit van leven door verminderde mobiliteit en botpijn. Daarom is het goed om reeds in een vroeg stadium attent te zijn op botgezondheid.

Er zijn een aantal risicofactoren:

1. Een laag gewicht <60kg en/of BMI <20kg/m2
2. Leeftijd (verdubbeling fractuurrisico per decade vanaf 50 jaar)
3. Eerdere fractuur na 50e levensjaar (risico x 2)
4. Heupfractuur bij ouder (2 x verhoogd risico)
5. Verminderde mobiliteit (hulpmiddel of >4 weken niet lopen laatste jaar)
6. Reumatoïde artritis
7. Meer dan 1x gevallen in laatste jaar
8. Aandoening of situatie geassocieerd met secundaire osteoporose
9. Gebruik van glucocorticoïden (>3 maanden; > 7.5mg/dag)
10. Roken, alcohol meer dan 3 eenheden per dag
11. Een te lage calciuminname, vitamine D tekort

Basisadvies

Het basisadvies voor iedere patiënt die behandeld wordt met hormoontherapie of die uitzaaiingen in de botten heeft, bestaat uit:

• voldoende calciuminname = 4 eenheden zuivel per dag. Bijvoorbeeld melk of sojamelk (vooral de calcium plus versie), kaas en yoghurt, maar ook groenten als boerenkool en chinese kool zijn rijk aan calcium,
• voldoende vitamine D = 800 IE; of door zeker 15 minuten per dag in de zon te liggen, of door inname van vitamine D
• voldoende (gewichtdragende) beweging; trainen met gewichten, traplopen, joggen, tennis e.a.

Naast bovenstaande kan het advies medicamenteus bestaan uit:
• Antiresorptiva (remmen afbraak)
• Bisfosfonaten (oraal, iv)
• Denosumab (sc)

En niet-medicamenteus:
• Educatie
• Leefstijl/risicofactoren management
• Therapietrouw bisfosfanaten (ook difosfonaten genaamd), geneesmiddelen voor de preventie en behandeling van onder andere osteoporose en botmetastasen.
• Valpreventie

Tijdens het behandeltraject wordt vaak een DEXA-meting verricht (een foto van wervelkolom en heup) om de botdichtheid te meten.

Botversterkers

Bij uitzaaiingen in de botten worden patiënten preventief (uit voorzorg) behandeld met botversterkers. De bedoeling is om inzakkingen en botbreuken te voorkomen. Dit kan met bisfosfonaten als tablet of infuus. Maar ook de RANK-ligand remmer, die elke vier weken onderhuids thuis toegediend wordt, doet zijn werk goed. Sinds patiënten preventief worden behandeld met botversterkers, zijn er minder opnames in verband met dwarslaesie of inzakkingen van wervels.

Helaas kunnen botversterkers vervelende bijwerkingen veroorzaken en dan met name in de mond. Zo ontstaat wel een wortelkanaalontsteking, die osteonecrose (afsterven van weefsel) van de kaak kan uitlokken. Daarom is het goed om voor de behandeling met botversterkers eerst door een tandarts of kaakchirurg gecontroleerd te worden.

Lees ook: Cancer treatment induced bone loss in women with breast cancer en men with prostate cancer in de Journal of Endocrine Society

Of  Bone Health in Men with Prostate Cancer: Review Article

Of  Preventing Osteoporosis in Men Taking Androgen Deprivation Therapy for Prostate Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis

Meer op DUOS

• FORUM vragen over botmetastasen

Category: Featured, News, Prostaatkanker Print deze pagina